algemene vragen
De huidige kerndoelen komen uit 2006 en zijn daardoor niet meer actueel. Ook zijn de huidige kerndoelen ruim en vaag geformuleerd. Dit geeft onduidelijkheid bij leraren over wat moet en mag, kan ten koste gaan van de aandacht voor basisvaardigheden en kan leiden tot hoge werkdruk en overladenheid. Daarnaast sluiten de kerndoelen, de examenprogramma’s en het Referentiekader Taal en Rekenen onvoldoende op elkaar aan. Dit leidt tot onduidelijkheid over wat er aangeleerd moet worden en wat niet, waardoor de basisvaardigheden van leerlingen verder onder druk komen te staan. Leerlingen lopen tegen drempels aan bij overgangen in het onderwijs. Tot slot is er in Nederland al lange tijd behoefte aan het verduidelijken van de inhouden van burgerschap en digitale geletterdheid. Daarom heeft het ministerie van OCW SLO de opdracht gegeven de kerndoelen te actualiseren.
SLO is in 2022 gestart met de actualisatie van de vier basisvaardigheden: Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid. Dit was een politieke keuze, omdat er veel aandacht is voor de versterking van de basisvaardigheden. Want basisvaardigheden moeten structureel goed omschreven staan in het curriculum. De minister van po en vo gaf SLO in het voorjaar van 2023 de opdracht om ook te starten met de actualisatie van de vijf overige leergebieden. Dat zijn bewegen en sport, kunst en cultuur, mens en maatschappij, mens en natuur en moderne vreemde talen. Ieder kerndoelenteam ontwikkelt in ongeveer 12 maanden een set conceptkerndoelen voor dat leergebied.
Nadat de kerndoelenteams dat hebben opgeleverd, start SLO met de volgende fase: het beproeven op bruikbaarheid in de onderwijspraktijk. Scholen geven dan feedback op de conceptkerndoelen. De opbrengsten van deze fase worden verwerkt in de conceptkerndoelen.
Vervolgens worden die conceptkerndoelen aangeboden aan het ministerie van OCW, die aan de slag gaat met het wetgevingstraject.
Meer weten? Bekijk de infographic. Daarin vind je tijdlijnen en meer informatie over iedere fase.
De huidige kerndoelen beschrijven waar leerlingen mee in aanraking moeten komen, welke inspanning er van hen wordt verwacht met het oog op kennis en ervaringen en wat ze uiteindelijk moeten beheersen. Deze kerndoelen zijn nu ook al geordend in negen leergebieden. Scholen beslissen uiteindelijk op basis van hun visie zelf hoe ze de kerndoelen onderwijzen en binnen welke leergebieden of vakken dat gebeurt.
Ieder leergebied heeft een eigen kerndoelenteam. Elk team bestaat uit leraren po, leraren onderbouw vo, vakexperts, curriculumexperts en een onafhankelijke procesregisseur. In een jaar tijd werken zij stap voor stap toe naar nieuwe conceptkerndoelen.
Ieder team werkt daarbij samen met een advieskring, bestaande uit vertegenwoordigers van vakverenigingen, opleidingen en relevante maatschappelijke organisaties. De advieskring geeft gedurende dit traject feedback op de conceptkerndoelen.
Daarnaast geeft een klankbordgroep specifieke onderwijsbehoeften het team advies over de haalbaarheid en herkenbaarheid van de kerndoelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Met de adviezen van de advieskring en de klankbordgroep scherpt het team de conceptkerndoelen verder aan. Op die manier ontwikkelen we conceptkerndoelen die breed gedragen worden door het onderwijsveld. De conceptkerndoelen worden definitief vastgesteld en vastgelegd in wetgeving, nadat deze in de onderwijspraktijk zijn beproefd op bruikbaarheid.
In de werkopdracht 2022 (PDF 200 kb) en de werkopdracht 2023 (PDF 3 mb) van het ministerie van OCW is vastgelegd waaraan de geactualiseerde kerndoelen moeten voldoen. Er zijn criteria opgesteld voor zowel de inhoud als voor het proces van totstandkoming van de kerndoelen. SLO monitort op deze criteria waardoor er gedurende het traject inzicht wordt verkregen of aan die criteria wordt voldaan. Om de monitoring van de actualisatie van de kerndoelen goed te borgen, heeft SLO een monitoringsteam ingericht. Het programmateam Actualisatie Kerndoelen en Examenprogramma’s kan op basis van de monitoringsresultaten waar nodig bijsturen of extra acties ondernemen.
Als er vacatures zijn voor de kerndoelenteams, dan vind je die op de wervingswebsite van onafhankelijk wervingsbureau B&T: vacatures kerndoelenteams.
Vakverenigingen hebben een actieve rol bij de actualisatie van de kerndoelen. Bij de werving en selectie van leden van de teams en als onderdeel van de advieskring van elk leergebied bij de toetsing van concept-tussenproducten. Omdat er een groot beroep wordt gedaan op de inzet van vakverenigingen stelt het ministerie van OCW een subsidie beschikbaar om dit te kunnen organiseren.
Ieder team heeft een advieskring, die bestaat uit een vertegenwoordiging van de onderwijspraktijk. De advieskring geeft het team feedback en reflecteert op de conceptkerndoelen. Het team kan de advieskring ook inzetten als zij extra expertise nodig hebben voor de ontwikkeling van de kerndoelen. Zo zorgen we ervoor dat er uiteindelijk conceptkerndoelen worden opgeleverd die gedragen worden door het onderwijsveld. Daarnaast kan het team gebruikmaken van de expertise van (vak)deskundigen.
Nederlands
Rekenen en wiskunde
Burgerschap
Digitale geletterdheid
Bewegen en sport
Kunst en cultuur
Mens en maatschappij
Mens en natuur
Moderne vreemde talen
De werkopdracht geeft aan dat geactualiseerde kerndoelen aan moeten sluiten bij actuele ontwikkeling in samenleving en onderwijs. Daarnaast dienen kerndoelen concreter te worden, zodat ze beter aangeven wat leerlingen moeten kennen en kunnen. Zowel toetsen in de klas als landelijke toetsen, zoals de centrale eindtoets en LVS-toetsen zullen waar nodig geactualiseerd worden. SLO betrekt daarom leermiddelenmakers en toetsmakers vanaf het begin bij de actualisatie.
veelgestelde vragen digitale geletterdheid
SLO vindt het belangrijk dat de actualisatie van de kerndoelen voor het primair onderwijs, de onderbouw van het voortgezet onderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs op een verantwoorde wijze gebeurt. Voor digitale geletterdheid werd daarom een team samengesteld. Dit team bestaan uit: leraren po, leraren onderbouw vo, vakexperts, curriculumexperts en een procesregisseur. Stap voor stap werken zij samen toe naar conceptkerndoelen. Ook kreeg ieder team een advieskring, die bestaat uit een vertegenwoordiging van de onderwijspraktijk. Lees meer over wat de advieskring doet en welke organisaties in de advieskring zitten.
Daarnaast geeft de klankbordgroep specifieke onderwijsbehoeften het team advies over de haalbaarheid en herkenbaarheid van de karakteristiek en de kerndoelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften.
Het actualisatieteam kerndoelen digitale geletterdheid kan naast de advieskring ook experts op persoonlijke titel raadplegen, zoals (vak)deskundigen en hoogleraren. Voor organisaties als het CITO, CvTE en leermiddelenmakers worden aanvullende bijeenkomsten, zoals gesprekstafels, georganiseerd.
Scholen kunnen aan de hand van diverse bronnen van SLO nu al aan de slag met digitale geletterdheid. Op het vakportal digitale geletterdheid vind je tips hoe je als school je visie op digitale geletterdheid bepaalt en hoe je je onderwijsaanbod daarop afstemt.
De Inspectie een nieuwe standaard (OP0) geintroduceerd. In deze nieuwe standaard Basisvaardigheden kijkt de Inspectie naar het curriculum voor Nederlandse taal, rekenen en wiskunde en burgerschap. De essentie van de standaard gaat om het feit of de school bewuste keuzes maakt in het plannen en uitvoeren van het curriculum op de basisvaardigheden. En op welke wijze de Inspectie dit terug ziet in de klas.
Omdat er tot op heden geen wettelijke opdracht aan scholen is voor digitale geletterdheid maakt digitale geletterdheid geen onderdeel uit van het toezicht / OP0.
De conceptkerndoelen Nederlands, rekenen en wiskunde en ook burgerschap worden niet meegenomen in de standaard OP0. Zolang de kerndoelen niet in wet- en regelgeving zijn vastgelegd hebben de doelen geen formele status. Pas na de invoeringsdatum (zie ook de vraag: Wanneer zijn deze nieuwe kerndoelen verplicht?) kan de Inspectie een school bevragen op het realiseren van de nieuwe kerndoelen.
Scholen zijn uiteraard wel vrij om de conceptkerndoelen al te gebruiken bij het versterken van het onderwijsaanbod en de uitvoering van het onderwijs, maar zijn hiertoe niet verplicht.
