In 2022 is voor rekenen en wiskunde een kerndoelenteam samengesteld. Dit team bestond uit leraren po, leraren onderbouw vo, vakexperts, curriculumexperts en een onafhankelijke procesregisseur. In een jaar tijd werkten zij stap voor stap toe naar nieuwe conceptkerndoelen. Ieder team werkte daarbij samen met een advieskring, bestaande uit vertegenwoordigers van vakverenigingen, opleidingen en relevante maatschappelijke organisaties. De advieskring gaf gedurende dit traject feedback op de conceptkerndoelen. Daarnaast gaf een klankbordgroep specifieke onderwijsbehoeften het team advies over de haalbaarheid en herkenbaarheid van de kerndoelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Met de adviezen van de advieskring en de klankbordgroep heeft het team de conceptkerndoelen verder aangescherpt. Op die manier zijn conceptkerndoelen ontwikkeld die breed gedragen worden door het onderwijsveld. De conceptkerndoelen worden definitief vastgesteld en vastgelegd in wetgeving, nadat deze in de onderwijspraktijk zijn beproefd op bruikbaarheid.

De teams Nederlands en rekenen en wiskunde verkennen hoe het Referentiekader Taal en Rekenen zich verhoudt tot de conceptkerndoelen. Er volgt een advies over de functie en bruikbaarheid van het Referentiekader voor het primair en voortgezet onderwijs.

De huidige kerndoelen stammen uit 2006 en zijn daardoor niet meer actueel. Ook zijn deze kerndoelen globaal geformuleerd. Hoewel dit toen een bewuste keuze was, bieden de kerndoelen hierdoor weinig tot geen houvast aan leraren, schoolleiders en andere betrokkenen. Bovendien sluiten de kerndoelen, de examenprogramma’s en het Referentiekader Taal en Rekenen onvoldoende op elkaar aan. Dit leidt tot onduidelijkheid over wat er wanneer geleerd moet worden en wat niet. Leraren én leerlingen ervaren drempels bij de overgangen in het onderwijs. Dit vormde aanleiding om de kerndoelen van onder andere Nederlands en rekenen en wiskunde te actualiseren. Ook de examenprogramma’s Nederlands en wiskunde worden momenteel geactualiseerd, waardoor afstemming kan plaatsvinden.

In 2022 is per leergebied een team samengesteld. Elk team bestond uit leraren po, leraren onderbouw vo, vakexperts, curriculumexperts en een onafhankelijke procesregisseur. In een jaar tijd werkten zij stap voor stap toe naar conceptkerndoelen. Ieder team werkte daarbij samen met een advieskring, bestaande uit vertegenwoordigers van vakverenigingen, opleidingen en relevante maatschappelijke organisaties. De advieskring gaf gedurende dit traject drie keer feedback op de conceptkerndoelen. Daarnaast gaf een ‘klankbordgroep specifieke onderwijsbehoeften’ het team advies over de haalbaarheid en herkenbaarheid van de kerndoelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Met de adviezen van de advieskring en de klankbordgroep heeft het team de conceptkerndoelen verder aangescherpt. In het Toelichtingsdocument conceptkerndoelen leergebied rekenen en wiskunde worden de gemaakte keuzes per leergebied toegelicht.

Door de samenwerking tussen leraren, wetenschappers, lerarenopleiders en andere onderwijsprofessionals zijn de kerndoelen gestaafd op een goede mix van wetenschappelijke en praktische inzichten en ervaringen. De conceptkerndoelen worden definitief vastgesteld en vastgelegd in wetgeving, nadat deze in de onderwijspraktijk zijn beproefd op bruikbaarheid.

De conceptkerndoelen kun je vinden in het boekje conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde. Alle documenten met betrekking tot de oplevering van de conceptkerndoelen rekenen en wiskunde, inclusief de toelichtingsdocumenten aan het ministerie van OCW vind je op de website van SLO. De conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde staan daarnaast ook op opendata.slo.nl.

De kerndoelen die zijn opgeleverd voor de leergebieden Nederlands en rekenen en wiskunde zijn nu nog concepten. Deze conceptkerndoelen worden in een volgende fase beproefd op bruikbaarheid in de onderwijspraktijk. Deze fase van beproeven start met het landelijk congres Actualisatie kerndoelen op 10 oktober 2023. In het eerste kwartaal van 2024 worden de conceptkerndoelen vervolgens op scholen beproefd op bruikbaarheid in de onderwijspraktijk. Hiervoor worden verschillende regiobijeenkomsten georganiseerd. In het tweede deel van deze fase van beproeven draait het om de vraag wat de voorwaarden zijn voor een goede implementatie: wat hebben scholen nodig om straks te gaan werken met de geactualiseerde kerndoelen? In voorjaar 2024 start het wetgevingstraject en worden de kerndoelen officieel vastgesteld. De nieuwe kerndoelen worden waarschijnlijk in 2025 landelijk ingevoerd. Dat betekent dat je vanaf schooljaar 2025-2026 of schooljaar 2026-2027 met de nieuwe kerndoelen kunt werken.

De conceptkerndoelen bestaan uit aanbodsdoelen (gericht op de school) en beheersings- en ervaringsdoelen (gericht op de leerling). Ze beschrijven de inhouden van het onderwijs in termen van kennis, vaardigheden en houdingen en bevatten een zogenaamde doelzin en uitwerking. Hiermee wordt de opdracht aan de school concreter geformuleerd en wordt duidelijk omschreven wat iedere leerling eind groep 8 en aan het eind van de onderbouw in het voortgezet onderwijs moet kennen, kunnen en ervaren. Deze doelen gelden eveneens voor alle leerlingen in het (voortgezet) gespecialiseerd onderwijs met het uitstroomprofiel vervolgonderwijs. Bekijk het boekje conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde om te zien hoe deze conceptkerndoelen precies zijn opgebouwd.

De huidige kerndoelen zijn ruim en globaal beschreven, waardoor ze leraren nauwelijks houvast geven. De nieuwe conceptkerndoelen zijn daarom concreter geformuleerd. Ze kennen bovendien een vaste opbouw. Elk kerndoel begint met het doel op hoofdlijnen. Deze doelzin beantwoordt drie vragen:

• Voor wie is het kerndoel? Dat kan de leerling zijn, maar ook de school.
• Wat zien we de leerling doen? We beschrijven wat de leerling laat zien als het kerndoel is behaald.
• Welke kennis, vaardigheid en/of houding heeft de leerling daarvoor nodig?

Onder elke doelzin staat een uitwerking, onder het kopje ‘het gaat hierbij om’. De doelzin en deze uitwerking zijn een logisch, consistent en afgebakend geheel, en vormen het wettelijke doel. Tot slot is bij ieder doel nog een inhoudelijke toelichting gegeven. Onder het kopje ‘te denken valt aan’ staan voorbeelden van toepassingen of mogelijke contexten waarbinnen aan het doel kan worden gewerkt. Deze toelichting is voorbeeldmatig en het is geen onderdeel van de formele kerndoelen. Een leraar kan dus zelf invulling geven aan de manier waarop er aan het doel wordt gewerkt.

De conceptkerndoelen zijn duidelijker geformuleerd en sluiten beter aan bij de huidige tijd en de gewenste ontwikkelkansen van leerlingen. Door de actualisatie van de kerndoelen geven we meer richting aan wat er verwacht wordt van leerlingen, ook ten aanzien van de basisvaardigheden, hebben leraren meer inzicht in wat minimaal aangeboden en geleerd moet worden en waar ruimte is voor aanvullende eigen inbreng. Bovendien brengen de kerndoelen meer samenhang in het curriculum en dragen ze bij aan doorlopende leerlijnen. Benieuwd wat er precies is veranderd in de kerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde? Bekijk dan het boekje conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde.

De teams hebben conceptkerndoelen ontwikkeld voor het primair onderwijs, de onderbouw van het voorgezet onderwijs en het (voortgezet) gespecialiseerd onderwijs. Daarnaast is ervoor gekozen om bij een aantal kerndoelen ook aanvullende kerndoelen en/of uitwerkingen voor leerjaar 3 van havo en vwo te formuleren, als een goede doorstroom naar de bovenbouw havo en vwo hierom vraagt.

De conceptkerndoelen zijn concreter beschreven dan de huidige kerndoelen. Daardoor bieden deze conceptkerndoelen meer duidelijkheid aan scholen en leraren. Om de inhouden duidelijker en vollediger te beschrijven en af te bakenen, zijn meer kerndoelen nodig. Maar dit betekent dus geen verzwaring van het onderwijs.

Ja, ook met deze conceptkerndoelen blijft er ruimte voor de eigen schooldoelen. De totale set conceptkerndoelen beschrijft inhouden voor ongeveer 70% van het totale curriculum. Dat betekent dat er ruimte blijft voor iedere school om te bepalen waar zij extra accenten willen leggen en hoe zij de beschikbare onderwijstijd willen verdelen over de leergebieden. Dat kan per school, populatie en context verschillen. Het landelijk curriculum moet ook ruimte laten om aan eigen doelen te werken ende schoolidentiteit vorm te geven.

Nee, er is geen onderwijstijd per leergebied vastgesteld. Dat is aan de scholen zelf. Wel is er bij de ontwikkeling van de conceptkerndoelen gewerkt met ontwerpruimte. Dit is gedaan om te voorkomen dat het curriculum tijdens de ontwikkelfase al overladen raakt. De ontwerpruimte benoemt de relatieve ruimte per leergebied: het ene leergebied is groter dan het andere. Het totaal van alle kerndoelen zoals de overheid die vaststelt, omvat 70% van het curriculum. De overige 30% is ruimte voor de school. De kerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde samen, omvatten ongeveer de helft van de ontwerpruimte die de overheid vaststelt voor het primair onderwijs.

De kerndoelen voor het primair onderwijs en voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs worden gelijktijdig ontwikkeld om tot een goede doorlopende leerlijn te komen. Daarnaast stemmen de teams die de conceptkerndoelen hebben ontwikkeld of nog aan het ontwikkelen zijn veelvuldig met elkaar af om overlap te voorkomen. Er zijn ook inhouden die in alle leergebieden aandacht krijgen, zoals geletterdheid en gecijferdheid. De manier waarop de kerndoelen uiteindelijk worden aangeboden, is de expertise en verantwoordelijkheid van scholen en leraren. Daar hoort ook de keuze bij voor het realiseren van meer of minder samenhang tussen leergebieden.

In verschillende trajecten zijn of worden de kerndoelen en examenprogramma’s geactualiseerd:

• Kerndoelen rekenen en wiskunde (po, onderbouw vo, en (v)so): Een team van leraren (po en vo), vakexperts en curriculumexperts heeft de kerndoelen rekenen en wiskunde geactualiseerd. De conceptkerndoelen zijn in september 2023 overhandigd aan het ministerie van OCW en worden binnenkort op bruikbaarheid beproefd in de praktijk. De planning is dat zomer 2024 het wetstraject start om de kerndoelen in wet- en regelgeving op te nemen.
• Examenprogramma’s wiskunde vmbo: De examenprogramma’s wiskunde vmbo zijn al eerder door een vakvernieuwingscommissie geactualiseerd en in november 2022 overhandigd aan het ministerie van OCW. Op dit moment worden conceptsyllabi voor wiskunde 1 en wiskunde 1,2 ontwikkeld en wordt de fase van beproeven voorbereid. De planning is om in schooljaar 2024-2025 te starten met het beproeven op scholen. Meer informatie over de actualisatie van de examenprogramma’s wiskunde vmbo is te vinden op de website van SLO.
• Examenprogramma’s wiskunde havo en vwo: In juni 2022 is een vakvernieuwingscommissie van leraren, vakexperts en curriculumexperts gestart met de actualisatie van de examenprogramma’s wiskunde havo en vwo. Zij bouwen onder andere voort op het voorstel voor de vernieuwde vakkenstructuur. De planning is dat de vakvernieuwingscommissie de conceptexamenprogramma’s in zomer 2024 oplevert. Daarna wordt de fase van beproeven voorbereid en wordt gestart met het ontwikkelen van conceptsyllabi. Op dit webplatform lees je alles over dit actualisatietraject.

De actualisatie van het curriculum wiskunde vindt dus plaats in verschillende teams/commissies met verschillende tijdlijnen. In het geval van wiskunde vmbo was er bovendien sprake van een andere werkopdracht. Daarom heeft het borgen van een doorlopende leerlijn hoge prioriteit. Zowel tijdens de ontwikkelfase als in de fase van beproeven vindt daarom regelmatig afstemming plaats tussen het kerndoelenteam, de vakvernieuwingscommissie havo en vwo en de commissie wiskunde vmbo. Ook wordt de onderwijssector, waaronder de vakvereniging, op verschillende manieren betrokken bij alle drie de trajecten, daarmee wordt de samenhang ook geborgd. Daarnaast zorgen curriculumexperts wiskunde van SLO voor de nodige afstemming, omdat zij deel uitmaken van de teams en commissies van alle drie de trajecten.

Tijdens het ontwikkelproces van de kerndoelen is continue afstemming geweest met de vakvernieuwingscommissies die momenteel de examenprogramma's voor Nederlands en wiskunde actualiseren. Daarbij is gestreefd naar een doorlopende leerling. Waar nodig zijn aanvullende kerndoelen of uitwerkingen opgenomen gericht op leerjaar 3 van havo en vwo.

Als de kerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde op bruikbaarheid zijn beproefd op scholen, start voor de zomer van 2024 het wetgevingstraject. Dit betekent dat er een openbare digitale consultatie komt. De Tweede Kamer besluit uiteindelijk over het vaststellen in de wet. Daarna zijn de kerndoelen definitief in wetgeving (algemene maatregel van bestuur) vastgelegd en worden deze gepubliceerd in de Staatscourant.

De verwachting is dat de nieuwe kerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde in 2025 worden vastgesteld en vervolgens landelijk ingevoerd kunnen worden. Afhankelijk daarvan kun je vanaf schooljaar 2025-2026 of schooljaar 2026-2027 met de nieuwe kerndoelen gaan werken. Het ministerie van OCW zal bij de formele invoering melden op welk moment iedere school aan de nieuwe kerndoelen wordt gehouden.

Wanneer de kerndoelen wettelijk vastgesteld zijn, gelden deze doelen voor alle scholen in Nederland. Dat betekent dat in principe alle leerlingen hiermee te maken krijgen. Keuzes over de inrichting, didactiek en pedagogiek van onderwijs blijven natuurlijk aan scholen zelf.
Voor leerlingen die zeer moeilijk lerend zijn of een meervoudige beperking hebben, ontwikkelt SLO functionele kerndoelen. Het gaat hier ook om de leerlingen die uitstromen naar de arbeidsmarkt en dagbesteding. Functionele kerndoelen zijn praktijkgericht en gericht op relevantie voor werk/dagbesteding en een passende plek in de maatschappij. Halverwege 2023 start een expertgroep, die op basis van de opbrengsten van de teams van de kerndoelen, functionele kerndoelen gaat ontwikkelen.

Tijdens de fase van beproeven wordt geïnventariseerd wat scholen en leraren nodig hebben om met de geactualiseerde kerndoelen te kunnen werken. SLO zal in ieder geval leerlijnen en andere ondersteunende materialen uitwerken en opleveren. Het ministerie van OCW onderzoekt o.a. met SLO onderzoeken welke ondersteuning scholen nodig hebben bij de verdere implementatie.

Doordachte keuzes maken in wat wel en niet deel uitmaakt van het onderwijsaanbod, begint met het ontwikkelen van een eigen schoolcurriculum. Een stevig curriculumbewustzijn van leraren en schoolleiders draagt bij aan het maken van de voor de school en leerlingen juiste keuzes met betrekking tot lesmethodes.
Gedurende het actualisatietraject worden de educatieve uitgeverijen regelmatig geïnformeerd. Zij gebruiken de geactualiseerde conceptkerndoelen als uitgangspunt voor het herzien van de lesmethodes. Het blijft de verantwoordelijkheid van de school om de kerndoelen te realiseren, ongeacht welke methode daarbij wordt gebruikt.

De onderwijsinspectie houdt toezicht op scholen op basis van de wet. Kerndoelen staan ook momenteel al in de wet. In die zin verandert er niets in het toezicht. Alleen de inhoud van de kerndoelen waarop het toezicht zich richt zal veranderen.

De Inspectie een nieuwe standaard (OP0) geintroduceerd. In deze nieuwe standaard Basisvaardigheden kijkt de Inspectie naar het curriculum voor Nederlandse taal, rekenen en wiskunde en burgerschap. De essentie van de standaard gaat om het feit of de school bewuste keuzes maakt in het plannen en uitvoeren van het curriculum op de basisvaardigheden. En op welke wijze de Inspectie dit terug ziet in de klas.

Omdat er tot op heden geen wettelijke opdracht aan scholen is voor digitale geletterdheid maakt digitale geletterdheid geen onderdeel uit van het toezicht / OP0.

De conceptkerndoelen Nederlands, rekenen en wiskunde en ook burgerschap worden niet meegenomen in de standaard OP0. Zolang de kerndoelen niet in wet- en regelgeving zijn vastgelegd hebben de doelen geen formele status. Pas na de invoeringsdatum (zie ook de vraag: Wanneer zijn deze nieuwe kerndoelen verplicht?) kan de Inspectie een school bevragen op het realiseren van de nieuwe kerndoelen.

Scholen zijn uiteraard wel vrij om de conceptkerndoelen al te gebruiken bij het versterken van het onderwijsaanbod en de uitvoering van het onderwijs, maar zijn hiertoe niet verplicht.

De komende tijd wordt verkend hoe de conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde zich verhouden tot het Referentiekader Taal en Rekenen. Wanneer in 2024 ook de examenprogramma's voor Nederlands en wiskunde gereed zijn, zal de verkenning zich ook op die programma's richten. Dit leidt uiteindelijk tot een advies met aanbevelingen over de relatie tussen de geactualiseerde kerndoelen en examenprogramma's, en de functie en bruikbaarheid van het Referentiekader voor het primair en voortgezet onderwijs.

De nieuwe kerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde zijn in concept opgeleverd. De kerndoelen zijn ontwikkeld door leraren, vakexpert en curriculumexperts die goed hebben gekeken naar wat relevante inhouden zijn en hoe deze consistent zijn opgeschreven. Het is belangrijk om, voordat de kerndoelen definitief in de wet worden vastgelegd, met veel meer onderwijsprofessionals te toetsen wat de verwachte bruikbaarheid is in de onderwijspraktijk.

Leraren, schoolleiders, intern begeleiders, taal- en reken coördinatoren worden geraadpleegd over de verwachte bruikbaarheid in de onderwijspraktijk van de conceptkerndoelen. Dit proces bestaat uit onderstaande stappen. Voor vakexperts en lerarenopleiders wordt een aparte bijeenkomst georganiseerd.  

1. Bijwonen regiobijeenkomst door scholen
2. Aan de slag op school: de praktijkopdracht 
3. Uitkomsten regiobijeenkomsten en praktijkopdrachten bundelen,
4. verzamelen en analyseren door SLO 
5. Aanbieden definitieve set kerndoelen aan OCW voor vastlegging in de wet door SLO

In deze video worden de stappen toegelicht:

Op 1 juni 2024 (verwacht) wordt de complete set kerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde aangeboden aan het ministerie van OCW. De verwachting is dat de kerndoelen in mei/juni 2025 worden vastgesteld in de wet. Ze gelden dan voor het funderend onderwijs. OCW besluit op welke wijze en wanneer de nieuwe kerndoelen geïmplementeerd moeten zijn.

SLO start in 2024 met de ontwikkeling van leerlijnen, ondersteunende informatie en materialen, die het onderwijsveld (in brede zin) helpen bij het invoeren van de kerndoelen.

Ja, uiteraard kun je de conceptkerndoelen nu al gebruiken in jouw school. Hoewel er nog sprake is van conceptkerndoelen is er niets op tegen om deze kerndoelen al te gebruiken voor het versterken van het onderwijsaanbod. Het is wel van belang om te weten dat ze nog geen formele status hebben en er op basis van de fase van beproeven nog wijzigingen kunnen worden doorgevoerd.

Begin maart 2024 worden de conceptkerndoelen voor de leergebieden burgerschap en digitale geletterdheid opgeleverd. Deze kerndoelen worden beproefd na de zomer van 2024.

De oplevering van de overige vijf leergebieden volgt in september 2024. Daarna worden ook deze kerndoelen beproefd, we verwachten begin 2025 te starten met deze fase.

Nee, het ministerie OCW zal na vastlegging in de wet de landelijke implementatie van de kerndoelen regisseren.

Voor lerarenopleiders en vakexperts worden er in maart twee bijeenkomsten georganiseerd om in gesprek te gaan over de verwachte bruikbaarheid van de conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde. Daarnaast wordt besproken welke impact het heeft op de opleidingen.

Van scholen die meedoen verwacht SLO dat zij met drie collega's een van de 8 regiobijeenkomsten bijwonen, een praktijkopdracht met andere collega's op school uitvoeren en hun bevindingen en resultaten aan SLO terugkoppelen door het invullen van een vragenlijst. Meer informatie over de te doorlopen stappen zie je in deze video:

Ja per deelnemende school is er een vergoeding van €3500,- beschikbaar.

SLO verwacht dat scholen in de periode van januari t/m mei 2024 in totaal ongeveer drie dagdelen (12 uur) per persoon nodig hebben. De regiobijeenkomsten vinden plaats op een dinsdag of donderdagavond van 16:00 –20: 00 uur in de periode van januari t/m maart 2024. Elke school woont één regiobijeenkomst bij die duurt 4 uur. De uitwerking van de praktijkopdracht en terugkoppeling aan SLO kost ongeveer 4 – 8 uur per persoon.

Alle schoolleiders, leraren Nederlands, rekenen en wiskunde, taal- en reken coördinatoren en/of IB’ers van het po, so en v(s)o die mee willen doen, kunnen zich als een team van drie aanmelden.

Alle leerkrachten uit het basisonderwijs kunnen deelnemen. Voor het voortgezet onderwijs zijn wij op zoek naar leraren Nederlands en wiskunde.

Per regiobijeenkomst kunnen ongeveer 30 scholen meedoen; 10 tot 15 po scholen, 10 tot 15 vo scholen en 4-6 (v)so scholen. Over de hele periode kunnen dus 240 scholen meedoen.

Ja, op 2 april is er een bijeenkomst voor de functionele kerndoelen. Voor meer informatie en om je aan te melden kun je kijken op deze pagina.

Elke bijeenkomst duurt van 16:00 - 20:00 uur en worden in de volgende plaatsen georganiseerd.

• Do 18 januari Utrecht
• Di 23 januari Deventer
• Di 30 januari Amsterdam
• Di 6 februari Roermond
• Di 27 februari Rotterdam
• Di 5 maart Leeuwarden (ook voor het leergebied Fries)
• Di 12 maart Bergen op Zoom
• Di 19 maart Groningen

Voor de bijeenkomsten in Leeuwarden, Bergen op Zoom en Groningen kun je, je nog aanmelden via deze pagina.